Gelet op de steeds belangrijker wordende rol die internationale sancties innemen binnen de samenleving, bereidt Nederland zich momenteel voor op het actualiseren en toekomstbestendig maken van haar sanctiewetgeving. Hieronder hebben we de voorgestelde wijzigingen samengevat en geven we een update over de ontwikkelingen.
Achtergrond
Het plan om het Nederlandse sanctieregime te moderniseren komt voort uit het rapport van Stef Blok, de Nationaal Coördinator Sanctienaleving en Handhaving, dat in juni 2022 werd gepubliceerd. De Nationaal Coördinator werd aangesteld na de enorme uitbreiding van de EU-sancties tegen Rusland, als reactie op de inval in Oekraïne in februari 2022. De bevindingen en aanbevelingen van de Nationaal Coördinator hebben geleid tot het plan van de Nederlandse regering om het juridisch kader voor sancties in Nederland te verbeteren en te versterken.
Als onderdeel van de modernisering startte de Nederlandse regering een publieke preconsultatie om haar eerste voorstellen te presenteren en feedback te verzamelen van belanghebbenden vooraan in het wetgevingsproces. Daarbij heeft de Nederlandse regering een consultatiedocument gepubliceerd, waarin de bouwstenen van de toekomstige “Sanctiewet” worden geschetst aan de hand van conceptvoorstellen.
De preconsultatie was slechts een beperkte periode geopend, van 14 juli tot 25 augustus 2023. Zodra het definitieve wetsontwerp en de bijbehorende memorie van toelichting zijn afgerond, vindt een formele raadpleging plaats.
De voorlopige voorstellen
In het preconsultatiedocument beschrijft de overheid de voorlopige voorstellen en levert het ontwerpwetteksten aan voor de volgende onderwerpen:
- Uitbreiding en modernisering van de toezichtregels (“Sanctions Gatekeepers”)
In het document wordt voorgesteld om de lijst van partijen die onder sanctietoezicht vallen (“poortwachters”) uit te breiden, gezien hun rol in het economische verkeer. Dit zijn partijen die betrokken zijn bij bijvoorbeeld de totstandkoming en uitvoering van contracten, transacties en de oprichting van rechtspersonen. Het kabinet wilt ook de normen voor het sanctietoezicht moderniseren. Het voorstel bouwt grotendeels voort op de normen van de antiwitwaswetgeving (‘Wwft’), waaronder KYC due diligence en het screenen van partijen die gerelateerd zijn aan klanten/cliënten.
- Rapportageverplichtingen
De overheid onderzoekt ook hoe de uitvoering van rapportageverplichtingen kan worden verbeterd. Hierbij wordt overwogen of de huidige opzet, bestaande uit verschillende meldpunten, moet worden gewijzigd, zodat er nog maar één centraal meldpunt is.
- Bestuurlijke handhaving van sanctie overtredingen
In het preconsultatiedocument wordt tevens nagegaan of de nieuwe sanctiewetgeving ook moet voorzien in bestuursrechtelijke handhaving van overtredingen, naast de huidige strafrechtelijke handhaving. De achterliggende gedachte is dat deze vorm van handhaving in bepaalde gevallen geschikter kan zijn, gezien de aard en ernst van de overtreding.
- Beheer en administratie van (langdurig) bevroren tegoeden en economische middelen
Het voorstel vraagt ook om duidelijkheid omtrent de economische en maatschappelijke gevolgen van het sanctioneren van een entiteit. Nederlandse bedrijven kunnen bijvoorbeeld ongewenste gevolgen ondervinden als hun moedermaatschappij wordt gesanctioneerd.
- Inschrijvingen in registers
Het kabinet verkent ook manieren om openbare registers aan elkaar te koppelen, ten behoeve van sanctiescreenings en nalevingsgemak.
Volgende stappen
Het preadvies beperkt zich tot enkele onderwerpen en geeft de eerste overwegingen van de regering weer. Uit de opzet blijkt echter dat de plannen voor de gemoderniseerde sanctiewet sterk voortvloeien uit de lessen die zijn getrokken uit de EU-sancties tegen Rusland, welke sinds februari 2022 van kracht zijn. Het voorstel richt zich met name op het aanpakken van de juridische en praktische problemen die naleving belemmeren of bemoeilijken, het uitbreiden van de screeningverplichtingen en het bieden van meer instrumenten aan de relevante autoriteiten, om de economische en sociale gevolgen van sancties aan te pakken.
De preconsultatie eindigde op 25 augustus 2023. De Nederlandse regering zal in de tussentijd haar voorbereidingen voortzetten en publiceert het wetsontwerp te zijner tijd wanneer de laatste openbare raadpleging plaatsvindt.
Meer informatie
Mocht u vragen hebben over de inhoud van dit artikel, neem dan contact met ons op:
