Verjaringstermijnen spelen een cruciale rol in het vervoersrecht. Deze termijnen bepalen de periode waarin een vordering kan worden ingesteld voordat het recht om deze in te dienen verjaart. Let op, er is een verschil tussen verjaring en verval. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aspecten van verjaringstermijnen binnen het vervoersrecht, met bijzondere aandacht voor nationale en internationale regelgeving.
De grondslagen van de verjaringstermijn
De verjaringstermijn is bedoeld om juridische zekerheid te bieden. Het beschermt vervoerders tegen oneindige aansprakelijkheid en moedigt rechthebbenden aan om tijdig actie te ondernemen. In Nederland is de basis voor verjaring vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek (BW). Voor vervoersovereenkomsten is met name Boek 8 relevant, waarin specifieke regels voor het vervoer van goederen en personen worden uiteengezet. In het internationale recht kijken we naar verdragen.
Internationale regelgeving
In het internationale vervoer gelden specifieke verdragen die de verjaringstermijn vastleggen:
- CMR-Verdrag: Het verdrag betreffende het internationale vervoer van goederen over de weg bepaalt dat de verjaringstermijn voor vorderingen één jaar bedraagt, gerekend vanaf de dag dat de goederen zijn afgeleverd of hadden moeten worden afgeleverd. Voor vorderingen die voortkomen uit opzet of grove nalatigheid kan de termijn verlengd worden tot drie jaar.
- Hague-Visby Rules: Deze regels, die van toepassing zijn op zeevervoer, stellen een verjaringstermijn van één jaar vast voor vorderingen, gerekend vanaf de datum waarop de goederen zijn afgeleverd of hadden moeten worden afgeleverd. Verlenging van deze termijn is toegestaan (artikel 3 lid 6). Voor regresvorderingen geldt een aanvullende termijn van drie maanden (artikel 3 lid 6 bis).
- Verdrag van Montreal: Voor luchtvervoer geldt een verjaringstermijn van twee jaar, te rekenen van de aankomst ter bestemming, of van de dag waarop het luchtvaartuig had moeten aankomen, of van de onderbreking van het vervoer.
Nationale regelgeving
In Nederland zijn er ook specifieke verjaringstermijnen afhankelijk van het type transport:
- Binnenlands Wegvervoer: De verjaringstermijn is vaak gelijk aan die van het CMR-verdrag, tenzij anders overeengekomen, zie artikel 8:1711 BW.
- Spoorvervoer: Hier geldt in beginsel één jaar soms twee jaar, zie de uitzonderingen genoemd in artikel 8:1727 BW.
Het is van belang om te weten dat verjaringstermijnen onder bepaalde omstandigheden kunnen worden gestuit, bijvoorbeeld door een schriftelijke aanmaning of wanneer partijen in onderhandeling treden over de vordering, zie artikel 3:317 BW. Dit kan de verjaring tijdelijk opschorten en geeft de eisende partij meer tijd om tot een oplossing te komen. Het verschil tussen verjaring en verval is dat een verjaringstermijn gestuit kan worden en een vervaltermijn niet.
Gevolgen van verjaringstermijnen
De toepassing van de verjaringstermijn leidt regelmatig tot juridische geschillen. Zo kan een vervoerder zich succesvol beroepen op verjaring om aansprakelijkheid af te wijzen, mits hij kan aantonen dat de termijn daadwerkelijk is verstreken.
Conclusie
Het kennen van de juiste verjaringstermijnen is essentieel voor zowel vervoerders als opdrachtgevers. Het draagt bij aan rechtszekerheid en voorkomt langdurige onzekerheid over vorderingen. Voor iedereen die betrokken is bij het vervoersrecht is het dan ook van belang om de specifieke termijnen en uitzonderingen goed te begrijpen en toe te passen. De verjaringstermijn blijft een complex maar cruciaal onderdeel van het vervoersrecht.
Meer informatie
Mocht u vragen hebben over verjaringstermijnen, dan kunt u contact opnemen met één van onze vervoersrecht advocaten:
