Een relatiebeding is een clausule in een arbeidsovereenkomst die een werknemer verbiedt om na het einde van het dienstverband zakelijke contacten te onderhouden met relaties van de voormalige werkgever. Dit is bedoeld om te voorkomen dat een werknemer na vertrek klanten of andere zakelijke contacten meeneemt naar een nieuwe werkgever of eigen onderneming.
Geldigheid bij tijdelijke en vaste contracten
Een relatiebeding komt voornamelijk voor in arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd (vaste contracten). Bij arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd (tijdelijke contracten) is een relatiebeding alleen toegestaan als de werkgever een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang heeft. Dit belang moet schriftelijk en concreet worden gemotiveerd in de arbeidsovereenkomst. Zonder deze motivering is het relatiebeding nietig.
Wanneer vervalt een relatiebeding?
Een relatiebeding kan vervallen of ongeldig worden verklaard in de volgende situaties:
Zwaarder drukken
Wanneer een relatiebeding ‘zwaarder gaat drukken’ op een werknemer, betekent dit dat door veranderingen in de arbeidsomstandigheden het beding een grotere beperking vormt voor de werknemer dan oorspronkelijk voorzien. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een ingrijpende (niet voorzienbare) functiewijziging, promotie of uitbreiding van het klantenbestand, waardoor de werknemer meer of andere relaties van de werkgever leert kennen. In dergelijke gevallen kan de werknemer de rechter verzoeken het beding te vernietigen of te matigen.
De werkgever handelt ernstig verwijtbaar of nalatig
De werkgever kan geen rechten ontlenen aan het concurrentiebeding, wanneer het eindigen of het niet voortzetten van de arbeidsovereenkomst het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever (art 7:653 lid 4 BW).
Rechterlijke uitspraak
Een rechter kan het relatiebeding geheel of gedeeltelijk vernietigen als het beding niet noodzakelijk blijkt te zijn vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen, of indien in verhouding tot het te beschermen belang van de werkgever, de werknemer door dat beding onbillijk wordt benadeeld.
Gevolgen bij overtreding van een relatiebeding
Als een werknemer zich niet houdt aan het relatiebeding, kan de werkgever een boete opleggen. De hoogte van deze boete staat meestal vermeld in het contract. Daarnaast kan de werkgever naar de rechter stappen om naleving van het beding af te dwingen of om schadevergoeding te eisen.
Conclusie
Een relatiebeding beschermt de zakelijke relaties van een werkgever na het vertrek van een werknemer. Hoewel het voornamelijk voorkomt in vaste contracten, kan het onder strikte voorwaarden ook in tijdelijke contracten worden opgenomen. Het is belangrijk dat zowel werkgevers als werknemers zich bewust zijn van de voorwaarden en mogelijke gevolgen van een relatiebeding om juridische conflicten te voorkomen.
Let op recente wetgeving
In Nederland is recentelijk wetgeving voorgesteld om het gebruik van concurrentie- en relatiebedingen te moderniseren en te beperken omdat deze bedingen te vaak worden toegepast, wat de arbeidsmobiliteit belemmert.
Juridisch advies
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of behoefte aan juridisch advies, neem dan contact op met Elise Oonincx, advocaat arbeidsrecht en specialist in relatiebedingen.
