Een relatiebeding in de arbeidsovereenkomst verbiedt een werknemer om na het einde van het dienstverband zakelijke contacten te onderhouden met de relaties van de ex-werkgever. In onze eerdere blog leest u wat de mogelijke gevolgen zijn van het overtreden van zo’n beding. Een relatiebeding wordt veelal overeengekomen in arbeidscontracten voor onbepaalde tijd. In deze blog wordt toegelicht of, en onder welke voorwaarden, een relatiebeding rechtsgeldig kan worden opgenomen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd.
Geen afzonderlijke wettelijke regeling
In de wet wordt niet gesproken over de term ‘relatiebeding’. Ook het woord concurrentiebeding zien we niet terug in de wet. In de wettelijke bepaling (artikel 7:653 BW) is het volgende (kort gezegd) opgenomen: Een beding waarbij de werknemer wordt beperkt op zekere wijze werkzaam te zijn. Zowel het concurrentiebeding als het relatiebeding valt onder die beschrijving.
Voor het relatiebeding geldt dat het beding schriftelijk moet worden overeengekomen en het een meerderjarige werknemer moet betreffen. Voor een tijdelijk contract gelden echter strengere eisen voor het opnemen van een dergelijke clausule.
Relatiebeding tijdelijk contract
Een relatiebeding komt voornamelijk voor in arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd. Wil een werkgever een relatiebeding toepassen op een werknemer met een contract voor bepaalde tijd, dan is het van belang dat het beding voldoet aan de volgende vereisten:
- Het beding is schriftelijk in de arbeidsovereenkomst opgenomen;
- De arbeidsovereenkomst bevat een schriftelijke toelichting waarin gemotiveerd wordt waarom het beding noodzakelijk is, op basis van concrete en zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen die specifiek worden benoemd.
Schriftelijkheidsvereiste
Aan het schriftelijkheidsvereiste wordt voldaan wanneer de werknemer een arbeidsovereenkomst of een ander document heeft ondertekend waarin het relatiebeding is opgenomen, of waarin het relatiebeding als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden is vastgelegd. Als het relatiebeding is opgenomen in afzonderlijke arbeidsvoorwaarden, gelden twee aanvullende voorwaarden: de arbeidsvoorwaarden moeten als bijlage bij het ondertekende document zijn gevoegd én in dat document moet expliciet naar deze bijlage worden verwezen, of de werknemer moet in het ondertekende document uitdrukkelijk hebben verklaard dat hij instemt met het relatiebeding.
Zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang
Ook de voorwaarde dat er zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen moeten zijn, wordt nauwkeurig beoordeeld door rechters. De motivering van dit vereisten dient opgenomen te worden in het beding zelf, onder het beding of in een apart document dat wordt getekend. De motivering moet tegelijk met het aangaan van het beding zijn opgesteld en daarnaast aan de werknemer kenbaar worden gemaakt. De kantonrechter Rotterdam oordeelde dat een relatiebeding nietig was omdat de ondertekening van de motivering van de zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen een maand na de ondertekening van de bedingen heeft plaatsgevonden.
Bij de beoordeling of iets een zwaarwegend belang is, heeft werkgever de taak dit zo specifiek mogelijk te formuleren. Werkgever mag geen gebruik maken van algemene termen om zo zwaarwegende belangen uit te leggen, zo oordeelt ook de kantonrechter Leeuwaarden. Werkgever moet in het beding duidelijk en specifiek uitleggen welke belangen van zijn onderneming hij wil beschermen. Een algemeen geformuleerd beding voor meerdere werknemers houdt daarom vaak geen stand. Het opnemen van specifieke, concreet benoemde belangen versterkt de onderbouwing van het zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelang.
Conclusie
Een relatiebeding in een tijdelijk contract kan onder voorwaarden rechtsgeldig zijn. Werkgevers moeten hierbij zorgvuldig te werk gaan: het beding moet schriftelijk zijn vastgelegd én voorzien zijn van een specifieke, direct kenbaar gemaakte motivering waarin concrete zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen worden benoemd. Voldoet het beding niet aan deze vereisten, dan loopt de werkgever het risico dat het beding nietig wordt verklaard. Wees als werkgever dus zorgvuldig in de formulering van het relatiebeding.
Juridisch advies
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of behoefte aan juridisch advies, neem dan contact op met Elise Oonincx, advocaat arbeidsrecht en specialist in relatie- en concurrentiebedingen.
