EU’s 15e sanctiepakket tegen Rusland

Op 16 december 2024 heeft de EU het 15e sanctiepakket tegen Rusland aangenomen. De voornaamste focus van dit 15e pakket ligt op het aanpakken van omzeiling van de sanctiemaatregelen door de pijlen te richten op de zogenaamde ‘schaduwvloot’ van Rusland en het verzwakken van Ruslands militaire en industriële sectors.

Het 15e pakket omvat de volgende maatregelen:

54 individuen en 30 entiteiten zijn toegevoegd aan de sanctielijst. Meer in het bijzonder worden Russische defensiebedrijven aangepakt, alsmede transportbedrijven die verantwoordelijk zijn voor het transport van (ruwe) olie(producten). Een nieuw element in dit 15e pakket is dat de EU voor het eerst vergaande sancties oplegt tegen Chinese entiteiten die drone- en micro-elektronische componenten hebben geleverd ter ondersteuning van de Russische oorlog, zoals reisverboden, het bevriezen van tegoeden en het verbod om economische middelen aan hen ter beschikking te stellen.
De pijlen worden gericht op de schaduwvloot van Rusland. De zogenaamde ‘schaduwvloot’ van Rusland betreft zeegaande schepen, geregistreerd in een ander land dan Rusland (ze varen onder ‘flags of convenience’), waarvoor complexe eigendoms- en management constructies worden gebruikt om de oorsprong, eigenaar en lading van het schip te verhullen. Het gaat vaak om slecht onderhouden schepen die eveneens een gevaar vormen voor het milieu. Rusland is in sterke mate afhankelijk van deze schaduwvloot om de oliehandel in stand te houden (en de sancties te omzeilen). De EU heeft 52 schepen die geregistreerd zijn in derde landen toegevoegd aan de lijst van schepen die geen toegang meer hebben tot Europese havens en dienstverlening. Het totaal aantal gesanctioneerde schepen staat nu op 79.
Het blokkeren van erkenning en tenuitvoerlegging van Russische procesverboden (‘anti-suit injunctions’). In reactie op de sancties die door de EU zijn ingesteld, worden in Rusland vonnissen gewezen tegen Europese bedrijven die procedures tegen Russische bedrijven erg lastig maken. Deze vonnissen weerhouden partijen van het opstarten of voortzetten van procedures tegen Russische bedrijven in andere jurisdicties dan Rusland en gaan vaak gepaard met aanzienlijke boetes voor de Europese partijen. Deze vonnissen mogen niet worden erkend of ten uitvoer worden gelegd in de EU.
Het vrijgeven van tegoeden die worden aangehouden door EU Central Securities Depositories (CSDs). De EU heeft een uitzondering geïntroduceerd die het vrijgeven van bepaalde tegoeden die worden aangehouden door de Europese CSDs toestaat, om hen in staat te stellen juridische verplichtingen vis-à-vis hun niet-gesanctioneerde klanten na te komen. Deze uitzondering is geïntroduceerd om Europese bedrijven verder te beschermen tegen procedures en vergeldingsacties vanuit Rusland.
Uitgestelde deadlines voor uitzonderingen die nodig zijn voor desinvesteringen in Rusland. De EU moedigt bedrijven aan om bestaande bedrijfsactiviteiten in Rusland af te bouwen en het opstarten van nieuwe activiteiten en/of bedrijven uit de weg te gaan. De sanctiemaatregelen bevatten bepaalde uitzonderingen die het afbouwen van bestaande bedrijfsactiviteiten in Rusland mogelijk maken. Bepaalde transacties die onder het bestaande sanctieregime verboden zouden zijn kunnen toegestaan worden door de bevoegde nationale autoriteiten als deze transacties strikt noodzakelijk zijn voor desinvesteringen in Rusland of het afbouwen van bedrijfsactiviteiten aldaar. De deadline voor deze uitzonderingen stond op 31 december 2024, maar is nu met één jaar verlengd tot 31 december 2025. Europese bedrijven moeten echter nog steeds bedacht zijn op contra-maatregelen vanuit Rusland bij het opdoeken c.q. verkopen van Russische deelnemingen of bedrijven. Hier is niet alleen specifieke toestemming van de Russische autoriteiten voor nodig, maar aandelen dienen ook tegen een aanzienlijke korting ten opzichte van de marktprijs verkocht te worden. Bovendien dienen bedrijven een zgn. ‘exit tax’ te betalen.

Voor gedetailleerde informatie over de vorige 14 pakketten beperkende maatregelen tegen Rusland, zie onze Engelstalige pagina: EU-sanctiemaatregelen tegen Rusland.

Deze publicatie wordt u ter informatie verstrekt en vormt geen juridisch advies.