Sinds het nieuwe coronavirus in december 2019 voor het eerst werd gedetecteerd in Wuhan, China, heeft het zich in rap tempo over de wereld verspreid. Op moment van schrijven zijn er meer dan 90.000 bevestigde besmettingen in bijna 70 landen, met China, Zuid-Korea, Japan, Iran en Italië als grootste infectiehaarden. In betrekkelijk korte tijd heeft de uitbraak geleid tot duizenden doden en een enorme impact op de wereldeconomie.
Het coronavirus leidt tot grote verstoringen in de supply chains en bedrijven vragen zich steeds vaker af of de uitbraak onder overmacht valt. Aangezien veel Chinese bedrijven al een beroep hebben gedaan op overmachtsclausules, is het ook voor andere bedrijven belangrijk om na te gaan of hun contracten een overmachtsclausule bevatten en hoe hier een beroep op kan worden gedaan.
Valt de uitbraak van het virus onder overmacht
In algemene zin ziet overmacht op situaties waarin een partij niet aan haar contractuele verplichtingen kan voldoen door onvoorziene en onvermijdbare omstandigheden, die haar niet zijn toe te rekenen. In een dergelijk geval is zij niet aansprakelijk voor vertraging of tekortkoming, die te wijten is aan zulke omstandigheden.
Bedrijven die door de uitbraak worden geraakt, zouden moeten nagaan of hun contracten een overmachtsclausule bevatten, en zo ja, of het coronavirus binnen de reikwijdte valt. Hoewel overmacht een normaal juridisch verschijnsel is in ‘civil law’ jurisdicties, is dit concept in ‘common law’ jurisdicties, zoals Engeland, minder bekend. Het is daarom belangrijk om na te gaan of contracten naar Engels recht een overmachtsclausule bevatten, en zo ja, op welke omstandigheden die clausule ziet. Alvorens een beroep te doen op overmacht doe je er verstandig aan om de clausule goed te lezen. Zo zien niet alle overmachtsclausules op epidemieën, zoals de uitbraak van het coronavirus. Overheidsdaden, zoals quarantaines en sluitingen van havens, worden vaak gedekt, terwijl daden van private partijen, zoals annuleringen van vervoerders, niet altijd onder overmacht vallen. Bovendien moet rekening worden gehouden met het recht dat van toepassing is op de overeenkomst, aangezien interpretaties van overmacht kunnen variëren afhankelijk van het desbetreffende rechtsgebied.
Als een overmachtsclausule van toepassing is, moeten ook de gevolgen van het inroepen van de clausule worden nagegaan. Sommige overmachtsclausules schorten enkel de contractuele verplichtingen op, terwijl andere grond geven om de overeenkomst te beëindigen. Het is daarom belangrijk om zowel de reikwijdte als de gevolgen van een overmachtsclausule te controleren alvorens er een beroep op te doen.
Het coronavirus leidt ook tot andere juridische problemen voor bedrijven die actief zijn in de internationale handel en scheepvaart.
Andere juridische gevolgen
Het coronavirus had vrijwel onmiddellijke gevolgen voor de scheep- en luchtvaart, zoals annuleringen, infectiegevaar voor de bemanning en quarantaines in lucht- en zeehavens. Naast een algemene overmachtsclausule, kunnen overeenkomsten ook specifieke clausules bevatten die zien op quarantaine en vertraging. Met deze clausules dient dan ook rekening te worden gehouden bij het bepalen van de rechten en verplichtingen van partijen die volgen uit een overeenkomst.
Daarnaast moeten bedrijven rekening houden met de gevolgen voor hun eigen leveringscontracten, financieringsovereenkomsten, verzekeringen en andere contractuele regelingen, alvorens zich te beroepen op overmacht of wanneer een contractuele wederpartij zo’n beroep doet.
Tot slot
Naarmate de snelle, wereldwijde verspreiding van het coronavirus zich voortzet, moeten bedrijven die actief zijn in, of de gevolgen ondervinden van, de internationale handel, zich voorbereiden op de gevolgen ervan voor hun bedrijf, met inbegrip van verstoringen in supply chains, logistiek, financiering en verzekeringen.
Bedrijven worden geadviseerd om hun risico’s te beheersen door bestaande contracten te controleren op de rechten, verplichtingen en mogelijke aansprakelijkheden die hieruit voortvloeien. Daarnaast zouden nieuwe contracten adequate overmachtsclausules moeten bevatten en effectieve noodplannen moeten worden opgesteld.
Meer informatie
Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met de sectie Handel, industrie en logistiek.
