Het overheidsadvies tijdens de coronapandemie is om werknemers zoveel mogelijk thuis te laten werken. Als thuiswerken niet mogelijk is, zal een werkgever op de werkvloer maatregelen moeten treffen om besmetting met COVID-19 onder werknemers te voorkomen. Maar wat zijn de gevolgen voor de werkgever indien de genomen coronamaatregelen niet voldoende blijken?
De zorgplicht en het treffen van coronamaatregelen
De werkgever heeft een algemene zorgplicht voor de veiligheid en gezondheid van zijn werknemers. Alhoewel het vaste rechtspraak is dat de zorgplicht van de werkgever geen veiligheidsgarantie voor de werknemer beoogt te bieden, heeft de zorgplicht wel een ruime strekking, zodat er niet snel wordt aangenomen dat hieraan is voldaan. De werkgever moet redelijke maatregelen treffen om te voorkomen dat de werknemer tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.
De zorgplicht brengt dus ook mee dat de werkgever maatregelen moet nemen om besmetting met het coronavirus op de werkplek te voorkomen. Deze plicht vloeit onder meer voort uit de Arbeidsomstandighedenwet, waar eind 2020 aanvullende vereisten in zijn opgenomen specifiek ten aanzien van de coronapandemie. Uit deze wet blijkt dat de werkgever in ieder geval zorg moet dragen voor voldoende hygiënische voorschriften en voldoende voorlichting aan werknemers over bestrijding van het coronavirus op de werkplek. Tot slot moet de werkgever ook adequaat toezicht houden op de naleving van de noodzakelijke maatregelen.
Het zal in de praktijk per werkplek verschillen welke maatregelen exact passend zijn. In beginsel zullen dergelijke maatregelen minimaal inhouden dat de 1,5 meter afstand bewaard kan worden, dat er voldoende hygiëneproducten, zoals zeep en doekjes, aanwezig zijn en dat, als dat gelet op de aard van het werk mogelijk is, werknemers de mogelijkheid moeten krijgen om thuis te laten werken.
Gevolgen onvoldoende coronamaatregelen
Indien een werkgever niet voldoet aan de hierboven genoemde maatregelen uit de Arbeidsomstandighedenwet, kan de arbeidsinspectie een bestuurlijke boete opleggen aan de werkgever. De hoogte van de boete zal variëren, afhankelijk van de specifieke omstandigheden.
Daarnaast blijkt uit een recente uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland dat het onvoldoende treffen van coronamaatregelen als ernstig verwijtbaar handelen van de werkgever kan worden aangemerkt, op grond waarvan een (hoge) billijke vergoeding aan een werknemer verschuldigd kan zijn. In deze zaak was de werknemer van mening dat er door de werkgever onvoldoende rekening werd gehouden met de aanwijzingen van het RIVM. Er ontstond een arbeidsconflict en werknemer raakte arbeidsongeschikt. In de ontbindingsprocedure verzocht werknemer een billijke vergoeding op grond van ernstig verwijtbaar handelen van de werkgever.
De kantonrechter ontbond de arbeidsovereenkomst op grond van een verstoorde arbeidsverhouding. Ten aanzien van het niet naleven van de RIVM-richtlijnen overwoog de kantonrechter dat de werkgever onvoldoende maatregelen had doorgevoerd en in strijd met de RIVM-richtlijnen had gehandeld door werknemers te weerhouden werkzaamheden vanuit huis te verrichten en opmerkingen van de werknemer hierover naast zich neer had gelegd. De kantonrechter concludeerde uiteindelijk dat het handelen van de werkgever onzorgvuldig, nalatig en ernstig verwijtbaar was en kende daarom een billijke vergoeding van bijna € 60.000 toe.
Betekent dit dat er altijd een billijke vergoeding wordt toegekend wanneer de RIVM-richtlijnen niet worden nageleefd? Niet per se. Voor het aannemen van ernstig verwijtbaar handelen door de werkgever geldt een hoge drempel. In beginsel zal er alleen in uitzonderlijke gevallen worden aangenomen dat een werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld.
Conclusie
Het niet naleven van de RIVM-richtlijnen kan leiden tot het opleggen van een bestuurlijke boete door de arbeidsinspectie. In bepaalde gevallen kan het ook leiden tot toekenning van een billijke vergoeding aan een werknemer. Het is van belang om dit te voorkomen, door passende maatregelen te nemen ter voorkoming van besmetting met corona onder werknemers, uw werknemers over deze maatregelen te informeren en toezicht te houden op naleving hiervan.
