Op Prinsjesdag 2023 heeft het demissionaire kabinet het pakket Belastingplan 2024 aangeboden aan de Tweede Kamer. Hierin is medegedeeld dat het sanctiestelsel in de Algemene douanewet wordt aangepast. Deze aanpassing houdt kortgezegd in dat het zonder opzet doen van een onjuiste douaneaangifte of het zonder opzet niet of onjuist verstrekken van inlichtingen, gegevens of aanwijzingen met ingang van 1 juli 2024 leidt tot een bestuurlijke verzuimboete. Daarmee komt er meer duidelijkheid omtrent de toepassing van de driejaarstermijn- vs. vijfjaarstermijn voor navorderingen op douanegebied.
Op basis van de huidige nationale wetgeving vordert de Nederlandse douane al geruime tijd invoerrechten op basis van een vijfjaarstermijn na. De reguliere navorderingstermijn van drie jaar, zoals die staat in het Douanewetboek van de Unie (DWU), wordt zelden tot nooit toegepast. Dit levert een onwenselijke situatie op wanneer er wordt nagevorderd terwijl er geen sprake was van een opzettelijke fout in de aangifte of bij het verstrekken van informatie aan de douane.
Op 19 januari 2023 vond er een Kamerdebat plaats. In dit Kamerdebat kwam onder meer naar voren dat in januari 2023 meer duidelijkheid zou komen over de plannen omtrent de navorderingstermijn. Staatssecretaris van Financiën gaf tijdens dit Kamerdebat aan, diverse opties af te wegen en dat in het eerste kwartaal van 2023 vervolgstappen kenbaar zullen worden. Op 22 februari 2023 heeft de Staatssecretaris van Financiën middels een brief aan de Tweede Kamer aangegeven, voornemens te zijn een deel van het sanctiestelsel in de Algemene douanewet aan te passen, waardoor ook de reguliere navorderingtermijn van drie jaar weer kan worden toegepast in deze situaties. Tot Prinsjesdag heeft de douane voet bij stuk gehouden en bleef de douane van mening dat op grond van de huidige regeling het doen van iedere onjuiste douaneaangifte zonder opzet als strafbaar feit wordt aangemerkt, en derhalve een navorderingstermijn van vijf jaar kan worden toegepast. Deze opstelling lijkt nu veranderd te zijn.
Op 19 september jl. is er een eerste stap genomen in de herijking van het huidig sanctiestelsel van de douane. Als gevolg van deze herijking zal er mogelijk een verschuiving plaatsvinden van de strafrechtelijke handhaving naar een bestuursrechtelijke handhaving. Het niet opzettelijk maken van fouten in de douaneaangifte wordt in de toekomst weer gecorrigeerd in het bestuursrecht, met een bestuurlijke boete. De details volgen nog.
Deze aanpassing wordt pas per 1 juli 2024 ingevoerd. De maatregelen zijn echter voorzien van zogeheten overgangsrecht. Op strafbare feiten die zich vóór 1 juli 2021 hebben voorgedaan (derhalve buiten de driejaarstermijn) blijft het huidige – dat wil zeggen: tot en met 30 juni 2024 geldende – regime van strafrecht en strafvordering van toepassing. Bij aangiften of handelingen gedaan op of ná 1 juli 2021 is er, voor zover er geen opzet in het spel is, geen sprake meer van een strafrechtelijk vervolgbare handeling en worden de nieuwe criteria gehanteerd
Door deze wijziging wordt de reguliere navorderingstermijn weer teruggebracht naar drie jaar. Nogmaals, dan moet er wel sprake zijn van het zonder opzet doen van een onjuiste douaneaangifte of het zonder opzet niet of onjuist verstrekken van inlichtingen, gegevens of aanwijzingen.
Een positieve ontwikkeling. Teleurstellend zijn echter de overgangsmaatregelen. In de eerste plaats omdat het Nederlandse bedrijfsleven alsnog met onterechte navorderingen van invoerrechten blijven zitten. Ten tweede volgt uit het Belastingplan 2024 de werkelijke reden voor deze tekortkoming: de douane/belastingdienst kan deze aanpassing ‘proces technisch’ niet aan. Wij zijn benieuwd wat de Nederlandse rechter hiervan gaat vinden.
Meer informatie
Mocht u vragen hebben over de inhoud van dit artikel, neem dan contact met ons op:
