Goede en gemotiveerde medewerkers zijn van groot belang voor een onderneming. Om medewerkers te belonen en te motiveren, kan gebruik worden gemaakt van “werknemersparticipaties”. Met een werknemersparticipatie worden werknemers gestimuleerd door financieel betrokken te raken bij het bedrijf. Een voordeel van het gebruik van werknemersparticipaties is dat het de werknemer stimuleert om gemotiveerd te blijven en zich in te zetten voor het succes van de onderneming. Daarnaast kan het ervoor zorgen dat u werknemers aantrekt en behoudt. Er zijn vijf verschillende vormen van werknemersparticipaties te onderscheiden. In dit artikel gaan we nader in op iedere vorm.
Het uitgeven van aandelen
Een eerste mogelijkheid om werknemers te laten participeren in een onderneming is door uitgifte van aandelen. De werknemer krijgt hierdoor direct belang in het bedrijf en krijgt in beginsel alle rechten die bij het aandeelhouderschap horen, waaronder het recht om te stemmen in de algemene vergadering en het recht op dividend. In de situatie dat de werkgever de werknemer enkel financieel wil betrekken bij de onderneming, kan er ook voor worden gekozen om stemrechtloze aandelen uit te geven. Een voordeel van laten participeren van werknemers door uitgifte van aandelen, is dat de werknemer mede-eigenaar wordt van de vennootschap. De werknemer zal zich meer betrokken voelen bij de onderneming en zal meer belang hebben bij het succes van de vennootschap. Een mogelijk nadeel van het uitgeven van aandelen is dat het aandelenbelang van de reeds bestaande aandeelhouders in principe verwatert.
Het uitgeven van certificaten van aandelen
Een tweede mogelijkheid om werknemers te laten participeren in de vennootschap, is door het certificeren van aandelen. In de praktijk zal hiervoor een “Stichting Administratiekantoor” (ook wel: een “STAK”) worden opgericht die aandelen in de vennootschap verkrijgt. De STAK geeft vervolgens certificaten van deze aandelen uit aan de werknemers. De werknemers worden hierdoor geen aandeelhouder maar certificaathouder. Het belangrijkste verschil tussen een aandeel of een certificaat in een aandeel is dat een certificaat geen stemrecht met zich brengt. De STAK behoudt het stemrecht op de aandelen, de certificaathouders krijgen de financiële rechten waaronder het recht op dividend, liquidatiesaldo en winstreserves. Van belang is wel dat de statuten van de vennootschap de mogelijkheid tot certificering van aandelen biedt.
Een voordeel van het uitgeven van certificaten van aandelen is dat de werknemer geen zeggenschap in de vennootschap krijgt, maar wel recht heeft op dividend. Hierdoor wordt de werknemer financieel gemotiveerd om zich in te zetten voor het succes van de onderneming. Een nadeel van het uitgeven van certificaten is dat er administratieve handelingen aan vast zitten en dat het opzetten van een STAK-structuur kosten met zich brengt.
Aandelenopties
Het is ook mogelijk om een werknemer een aandelenoptie te geven. De werknemer krijgt dan het recht om op een bepaald tijdstip tegen een vooraf afgesproken prijs aandelen te kopen. Veelal wordt aan het toekennen van een aandelenoptie voorwaarden gesteld, bijvoorbeeld dat de werknemer een aantal jaar in dienst moet blijven. Het voordeel hiervan is dat de werknemer op deze manier wordt gestimuleerd om lange tijd in dienst te blijven. Dit creëert waarde voor de vennootschap. Een nadeel van de aandelenoptie is dat aandelenopties zwaar worden belast en er op voorhand belasting moet worden betaald, terwijl het nog niet zeker is dat er winst zal worden gemaakt.
Winstdeling
Ten vierde kan een werkgever besluiten zijn werknemers te stimuleren door een deel van de winst over de werknemers te verdelen. Werknemersparticipatie door winstdeling is een relatief eenvoudige manier om werknemers financieel te stimuleren. Een voordeel van winstdeling is dat de vennootschap zelf bepaalt wanneer, hoe veel en op welke wijze er winst wordt uitgekeerd. Er kan bijvoorbeeld worden bepaald dat alle werknemers aanspraak kunnen maken op eenzelfde percentage van de winst, dat het percentage van de winst afhangt van de prestaties van een individuele werknemer of dat het percentage van de winst afhankelijk wordt gemaakt van de positie van de werknemer binnen de onderneming. Een nadeel van werknemersparticipatie door winstdeling is dat de winstuitkering wordt aangemerkt als loon en er derhalve maximaal belasting over wordt geheven.
Stock Appreciation Rights (SARs)
Bij een “Stock Appreciation Right” (ook wel: een “SAR”) krijgt de werknemer geen aandeel of certificaat, maar een vorderingsrecht op de waardeontwikkeling die is gekoppeld aan een bepaald percentage aandelen in de vennootschap. Op het moment dat de SAR wordt toegekend aan de werknemer wordt de waarde van de SAR berekend volgens een bepaalde formule. Wanneer de SAR op een later moment wordt uitgeoefend, ontvangt de werknemer het vooraf bepaalde percentage over de totale waardeontwikkeling over deze periode.
Een voordeel van een SAR is dat de werknemer geen mede-eigenaar wordt en dus ook geen zeggenschap verkrijgt. Daarnaast kunnen verschillende afspraken worden gemaakt over de invulling van de SAR en biedt deze optie dus veel flexibiliteit. Er komt geen notaris aan te pas want de afspraken kunnen worden vastgelegd in een onderhandse overeenkomst. Een SAR is dus een flexibele en laagdrempelige manier om werknemers financieel te betrekken bij de onderneming.
Tot slot
In principe kan een onderscheid worden gemaakt tussen een vijftal mogelijkheden om werknemers te laten participeren in de onderneming. Welke methode van werknemersparticipaties het meest wenselijk is, zal afhangen van de onderneming, de gewenste betrokkenheid van de werknemers en de strategie van de vennootschap. Heeft u vragen over de verschillende mogelijkheden van werknemersparticipaties, neem dan contact op met een van onze advocaten van de sectie ondernemingsrecht.
